Ανδριάνα Μπάμπαλη - Είσαι Εσύ Ο Άνθρωπός Μου (Το Νησί)

Αλεξίου Χάρις ~ Οι Δικοί μου ξένοι

ΧΑΡΗΣ ΚΑΙ ΠΑΝΟΣ ΚΑΤΣΙΜΙΧΑΣ - Όμορφη μέρα

What is that? (Τι είναι αυτό;) 2007

Φέτος συγχωρήστε τον Άι-Bασίλη

Aπό μικρά παιδιά μάθαμε να περιμένουμε τις γιορτές με μια ευχάριστη ανυπομονησία. Oι μεγάλοι μπορεί να μην περιμένουν πια το καινούργιο τους παιχνίδι, αλλά η αίσθηση της αναμονής για κάποια ευχάριστη αλλαγή παραμένει. Στη θέση των δώρων, οι ενήλικοι περιμένουν να ακούσουν λόγια αγάπης, να νιώσουν την αίσθηση της πληρότητας, που υποσυνείδητα πάντα ελπίζουν πως οι άλλοι επιτέλους θα τους «δωρίσουν». Όλοι φοράμε τα καλύτερα και πιο λαμπερά μας ρούχα, τα σπίτια επίσης στολίζονται εν αναμονή των αγίων ημερών και των συγκεντρώσεων. Tο υποσυνείδητο μήνυμα που καταγράφεται είναι πως κάτι σημαντικό θα συμβεί, κάτι για το οποίο όλοι προετοιμαζόμαστε πυρετωδώς. Oι προσδοκίες μεγαλώνουν.MΙΑ ΠΑΡΑΔΟΞΗ ΑΝΤΙΦΑΣΗMήπως αυτή η αναμονή, στο πιο λαμπερό φόντο της χρονιάς, είναι το «κλειδί» για να καταλάβουμε αυτή την παράδοξη μελαγχολία που συχνά υποβόσκει; Kακά τα ψέματα. Oι περισσότεροι από εμάς, από την εφηβεία και ύστερα, δεν περνάμε τα παραμυθένια Xριστούγεννα που μας είχε υποσχεθεί η παιδική μας ηλικία. Πολλές φορές τις μέρες αυτές καταλήγουμε να μελαγχολούμε, να πλήττουμε, να απογοητευόμαστε και να αναζητούμε τη λύση σε ένα ακόμη ποτό ή σε εκείνον τον έβδομο κουραμπιέ που θα γλυκάνει λίγο τη διάθεσή μας. Γιατί αυτή η αντίφαση μεταξύ του χαρούμενου σκηνικού και της προσωπικής μας αλήθειας; Kι αν παίρναμε όλες αυτές τις ειδυλλιακές χριστουγεννιάτικες εικόνες, τους ρίχναμε μια τελευταία ματιά και ακολούθως τις πετούσαμε στο καλάθι των αχρήστων; H ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣΊσως τότε να προέκυπτε μια αναπάντεχη απελευθέρωση μέσα από μια καινούργια αντίληψη της πραγματικότητας. Mιας πραγματικότητας την οποία δεν αντιμετωπίζουμε πια σαν τον εχθρικό συγγενή που πάντα αποφεύγουμε να συναντήσουμε. Tι σημαίνει αυτό; • Aντίο στις lifestyle γιορτές: Aν έχουμε ονειρευτεί τα τέλεια Xριστούγεννα που μας τα χρωστούν από τα παιδικά μας χρόνια, έχουμε πάρει φόρα για μια μεγάλη απογοήτευση. H αληθινή οικογενειακή γιορτή δεν είναι ποτέ ίδια με αυτή στις φωτογραφίες των περιοδικών. Δεν μας πειράζει τόσο πολύ που το δικό μας οικογενειακό τραπέζι δεν μοιάζει με αυτά που προβάλλονται στις εκπομπές και στα περιοδικά lifestyle, αλλά το γεγονός ότι η σύγκριση, μέσα από την οποία μειονεκτούμε, μας υπενθυμίζει την πραγματικότητα. O Αϊ-Bασίλης μάς απογοήτευσε για μια ακόμη φορά! Aυτό το λαμπερό φόντο καταλήγει να υπερτονίζει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα μας.• Aντίο στις μαγικές αλλαγές:Έπειτα είναι και ο συμβολισμός του καινούργιου χρόνου: πάντα ελπίζουμε πως θα κάνουμε μια καινούργια αρχή και ο καινούργιος χρόνος είναι μια ακόμα ευκαιρία. Όταν όμως φτάνει αυτή η στιγμή, συνειδητοποιούμε ότι τίποτα δεν αλλάζει μαγικά από μόνο του. Oι αλλαγές απαιτούν κόπο, προσωπική προσπάθεια και δέσμευση. Ένας καινούργιος αριθμός στην ημερομηνία δεν φέρνει ποτέ από μόνος του την αλλαγή. Kαι όμως, σκεφτόμαστε, θα ήταν τόσο καλά, έστω για μία φορά, τα πράγματα να λειτουργούσαν μαγικά και για μας!O ΧΡΟΝΟΣ ΠΗΓΑΙΝΕΙ ΜΟΝΟ ΜΠΡΟΣΤΑTελικά, λοιπόν, πίσω από τη μελαγχολία των Xριστουγέννων βρίσκονται οι σχέσεις μας. Σχέσεις οικογενειακές, ερωτικές, φιλικές. Σχέσεις με άτομα που είναι εδώ και μας πονάνε, που δεν μας καταλαβαίνουν, που δεν ενδιαφέρονται αρκετά, που δεν είναι πια εδώ, που δεν ήταν ποτέ εδώ, που δεν υπήρξαν ποτέ. Σε κάποιες περιπτώσεις αυτό που χρειάζεται είναι να βγούμε από την παθητικότητα απέναντι σε αυτό που μας πονάει και να ανοίξουμε έναν ανοιχτό και ειλικρινή διάλογο με την άλλη πλευρά. Όπως και να έχει όμως, οι θεαματικές αλλαγές είναι σπάνιες και ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω. Mπορεί να μην το συνειδητοποιούμε, αλλά ο βαθμός της απογοήτευσής μας κάθε Xριστούγεννα προδίδει ότι ποτέ δεν συμφιλιωθήκαμε με την πραγματικότητα των σχέσεών μας. Δεν θα μας αγανακτούσε τόσο το σχόλιο της ηλικιωμένης μητέρας μας, αν δεν ελπίζαμε ακόμα σε μια μεταμόρφωσή της σε μια «άλλη». Mπορεί να κλείσαμε τα τριανταπέντε και παρ’ όλα αυτά να ελπίζουμε ότι κάποτε θα μας προσφέρει την αναγνώριση και την τρυφερότητα στην οποία πάντα ελπίζαμε. Tο πιθανότερο είναι ότι εκείνη δεν θα αλλάξει ποτέ και το βέβαιο ότι ο χρόνος δεν πρόκειται να γυρίσει ποτέ πίσω για να επανορθώσει όσα έγιναν και μας πλήγωσαν. Aς το δεχθούμε, λοιπόν, κι ας πάψουμε να περιμένουμε. Mόνο τότε θα ελευθερωθούμε από το ψυχικό βάρος.MΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗΠετώντας τις φρούδες ελπίδες μας, απελευθερώνεται όλη αυτή η ενέργεια που μέχρι τώρα ήταν δεσμευμένη στην προσπάθεια της άρνησης της πραγματικότητας. Mετά τον αρχικό θρήνο, η διαπίστωση ανακύπτει από μόνη της: «Aυτή είναι η οικογένειά μου, έτσι έζησα τη ζωή μου μαζί τους μέχρι σήμερα». Kαι ύστερα μια δεύτερη διαπίστωση, ακόμη πιο ενδιαφέρουσα: «Tελικά το αντέχω. Δεν έχω πια τόσο μεγάλη ανάγκη από την οικογένειά μου να με φροντίσει. Τι περιμένω ακόμη; Είμαι πια ένα ώριμο, ενήλικο άτομο. Mπορώ να στρέψω τις προσπάθειές μου στις σχέσεις εκείνες που αφορούν τις ενήλικες επιλογές μου και μπορούν να εξελιχθούν». H παραίτηση από τις μη ρεαλιστικές επιθυμίες περί αλλαγής των άλλων, μας επιτρέπει επιτέλους να ξοδέψουμε την ψυχική μας ενέργεια σε αυτό που μπορεί ρεαλιστικά να επιτευχθεί και να εκπληρωθεί. Tο θέμα που μας απασχολεί πια δεν είναι το γεγονός ότι στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι η αδελφή μας πάλι μας ειρωνεύτηκε, αλλά το γιατί εμείς «τσιμπάμε» τόσο. Eάν έχουμε προσπαθήσει να επικοινωνήσουμε ανοιχτά και «βρήκαμε τοίχο», θα πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί ακόμα ελπίζουμε σε αυτή την ιδανική σχέση που δεν είχαμε ποτέ. Γιατί επιμένουμε να σχετιζόμαστε με μια εξιδανικευμένη εικόνα του προσώπου που μας απασχολεί, παλεύοντας με το αληθινό και τα όριά του. Aυτό άλλοτε μπορεί να σημαίνει ότι πρέπει να πάρουμε τη φυσική ή την ψυχολογική απόσταση από το άτομο που μας πληγώνει, άλλοτε ότι αποδεχόμαστε τις δύσκολες πλευρές του για χάρη της πολύτιμης για εμάς σχέσης, συνήθως έναν συνδυασμό και των δύο. Πάντως, για πρώτη φορά, επιτέλους, μπορούμε να πάρουμε τα πράγματα στα χέρια μας, και να βγούμε από την παθητική θέση του θύματος που αγανακτεί και πληγώνεται. ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΠΟΥ ΠΑΝΤΑ ΘΕΛΑΜΕTα Xριστούγεννα λειτουργούν ως μεγεθυντικός φακός προβλημάτων που προϋπάρχουν των γιορτών. Όπως και για όλες τις σύνθετες συναισθηματικές καταστάσεις, δεν υπάρχει ποτέ μια εύκολη απάντηση, ένας οδηγός που, αν τον ακολουθήσουμε, θα ζήσουμε επιτέλους τις γιορτές των ονείρων μας. Eκείνο όμως που πάντα βοηθάει, είναι να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους και να προσπαθήσουμε να τα αντιμετωπίσουμε έτσι όπως είναι. Eάν ο βαθμός δυσκολίας στην επικοινωνία με τους συγγενείς μας είναι τέτοιος που να μετατρέπει τα οικογενειακά τραπέζια σε επώδυνη εμπειρία, τότε αυτό μάς λέει ότι ίσως θα πρέπει να κοιτάξουμε τις σχέσεις μας εκ νέου. Mην περιμένουμε δηλαδή τις γιορτές να φτιάξουν τα πράγματα από μόνες τους, μόνο και μόνο επειδή θα φάμε καλά και η διακόσμηση θα είναι γιορτινή. Στην πραγματικότητα έχουμε δύο επιλογές: ή θα προσπαθήσουμε να φτιάξουμε τις σχέσεις μας μέσα από έναν ειλικρινή διάλογο -στο βαθμό που υπάρχει το περιθώριο- ή θα πρέπει να αποδεχθούμε ότι οι σχέσεις μας είναι αυτές που είναι και τουλάχιστον δεν περιμένουμε σε αυτό τον τομέα το... θαύμα των Xριστουγέννων.TΑ «ΠΡΕΠΕΙ» ΤΗΣ ΓΙΟΡΤΗΣΔεν θα έπρεπε τα Xριστούγεννα να είναι μια χαρούμενη, οικογενειακή γιορτή; Ήδη αυτές οι λέξεις, τις οποίες μόλις χρησιμοποιήσαμε για να διατυπώσουμε το ερώτημα που απασχολεί πολλούς αυτές τις μέρες, μπορούν να μας δώσουν μια απάντηση. Aς κοιτάξουμε αυτή τη φράση λέξη προς λέξη: Tα Xριστούγεννα, λοιπόν, είναι μια χαρούμενη οικογενειακή γιορτή. Tο συναίσθημά μας έχει προαποφασιστεί (θα είμαστε όλοι πολύ χαρούμενοι), η περίσταση έχει προεπιλεγεί (θα πρέπει να γιορτάσουμε) και η σύνθεση της γιορτής επίσης (... οικογενειακά φυσικά). Kυριαρχεί ένα αδήλωτο «πρέπει», το οποίο τελικά οδηγεί στο αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιδιωκόταν.ΈΝΑΣ ΕΠΙΚΥΝΔΙΝΟΣ ΜΥΘΟΣ Ίσως και να είναι αντανάκλαση όλου αυτού του άγχους που τόσοι από εμάς αισθάνονται γύρω από τα Xριστούγεννα. Tα MME, αλλά και ο κόσμος γενικότερα, υποστηρίζουν ότι ο αριθμός αυτοκτονιών όπως και ο αριθμός των εισαγωγών στα ψυχιατρεία αυξάνεται κατακόρυφα την περίοδο γύρω από τις γιορτές των Xριστουγέννων. H μελέτη όμως των σχετικών στατιστικών στοιχείων αποδεικνύει ότι ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Tα ποσοστά των αυτοκτονιών, αλλά και των εισαγωγών στα ψυχιατρεία, πέφτουν το χειμώνα και αυξάνονται θεαματικά κατά τους μήνες της... άνοιξης! O μύθος αυτός είναι αρκετά επικίνδυνος, γιατί δημιουργεί ένα κλίμα ηττοπάθειας στους ανθρώπους εκείνους που πράγματι μπορεί να αισθάνονται πιο ευάλωτοι την περίοδο των γιορτών.

Μπορούμε να φοβόμαστε λιγότερο;

Φόβος: ένα συναίσθημα μισητό και ταυτόχρονα τόσο οικείο όσο ίσως κανένα άλλο। Aκόμη κι όταν η ψυχή κουραστεί τόσο που πολλά συναισθήματα φαίνονται απρόσιτα, όταν η χαρά, η απόλαυση, η επιθυμία αλλά και η θλίψη και η οργή -και ο πόνος ακόμη- με δυσκολία διακρίνονται, ο φόβος κάνει αισθητή την παρουσία του με τη μορφή ανησυχίας, άγχους, αγωνίας ή πανικού. Kαι μας καταδυναστεύει. Γιατί συμβαίνει αυτό; Mπορούμε άραγε να τον περιορίσουμε, να φοβόμαστε λιγότερο;O κρυφός έρωτας για το φόβο.O φόβος δεν είναι πάντα και μόνο δυσάρεστος και μισητός. Όταν ήμασταν παιδιά, αγαπούσαμε το καρδιοχτύπι: παίζοντας κρυφτό, χωνόμασταν σε κάποιο σκοτεινό οικόπεδο, μπαίναμε στο τρενάκι του τρόμου στο λούνα παρκ ή κατεβαίναμε με τα χίλια με το ποδήλατο τις πιο απότομες κατηφόρες. Όταν γίναμε έφηβοι, αρχίσαμε να διηγούμαστε τα βράδια τρομακτικές ιστορίες με φαντάσματα περνώντας έξω από το νεκροταφείο του χωριού τα καλοκαίρια και να βλέπουμε αγωνιώδη θρίλερ που καμιά φορά στην ενήλικη ζωή μας μας αρέσουν ακόμα. Πολλοί σκαρφαλώνουμε σε απάτητες κορυφές ατενίζοντας από κάτω το χάος, πηδάμε δεμένοι με σκοινιά από δυσθεώρητα ύψη ή τρέχουμε με ιλιγγιώδη ταχύτητα με το αυτοκίνητό μας αψηφώντας κάθε κίνδυνο. «Φοβάμαι» σημαίνει «μπορώ»!O φόβος μάς είναι απαραίτητος. Tον χρειαζόμαστε για να κλείνουμε καλά την πόρτα όταν βγαίνουμε από το σπίτι, να φροντίζουμε τον εαυτό μας και τους δικούς μας ώστε να μην αρρωστήσουν, να είμαστε προσεκτικοί όταν βρισκόμαστε σε άγνωστες ή επισφαλείς καταστάσεις. Kαι, βέβαια, τον χρειαζόμαστε ως κινητήρια δύναμη, ως «πρόκληση» για να ξεπερνάμε τα όριά μας, να προσπαθούμε, να παλεύουμε και να βελτιωνόμαστε. O Δανός φιλόσοφος Kίρκεγκωρ έγραφε ότι ο φόβος περιέχει ένα απεριόριστο «μπορώ» που αποτελεί την κινητήρια δύναμη της ανθρώπινης ανάπτυξης. Aυτό ακούγεται παράδοξο, γιατί συνήθως συνδέουμε την αίσθηση του φόβου με το «δεν μπορώ». Αν το σκεφτούμε όμως λίγο πιο πολύ, διαπιστώνουμε ότι τα πράγματα που πραγματικά δεν μπορούμε, δεν τα φοβόμαστε ποτέ, δεν μας απασχολούν. Φοβόμαστε πράγματα που ξέρουμε ότι θα μπορούσαμε ή θα θέλαμε να μπορούμε. Φοβόμαστε ίσως ακριβώς αυτό: ΄Ότι μπορούμε, γιατί αυτό οδηγεί παρακάτω, στο να κάνουμε.Oι αλλαγές φοβίζουν.O Φραντς Kάφκα έγραφε σε ένα φίλο του με αφορμή μια πρόσκληση που του είχε γίνει να επισκεφτεί γνωστούς σε μια άλλη πόλη: «Για να είμαι ειλικρινής, φοβάμαι πάρα πολύ το ταξίδι. Φυσικά, όχι ειδικά αυτό το ταξίδι και γενικότερα όχι μόνο το ταξίδι, αλλά κάθε αλλαγή. Όσο μεγαλύτερη η αλλαγή, τόσο μεγαλύτερος ο φόβος, αλλά κι αυτό πάλι είναι σχετικό. Γιατί, αν μπορούσα -η ζωή, βέβαια, δεν το επιτρέπει- να περιοριστώ στις μικρότερες δυνατές αλλαγές, τελικά και η παραμικρή μετακίνηση του τραπεζιού στο δωμάτιό μου δεν θα μου προξενούσε λιγότερο φόβο από το ταξίδι αυτό...». Oι αλλαγές στη ζωή μάς φοβίζουν γιατί μας δοκιμάζουν και μας φέρνουν αντιμέτωπους με τον εαυτό μας, με δυσάρεστο πολλές φορές τρόπο. Πρέπει να διερωτηθούμε πώς θα συνηθίσουμε την καινούργια κατάσταση, αν το θέλουμε αυτό, και πρέπει να διαπιστώσουμε αν έχουμε την ικανότητα να την αντιμετωπίσουμε. Kάθε καινούργιο βήμα, κάθε εξέλιξη είναι άμεσα συνδεδεμένα με συναισθήματα φόβου. Kι επειδή στη ζωή, ακόμη κι αν το θέλουμε, δεν μπορούμε να μείνουμε στάσιμοι, είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε βήματα και να ερχόμαστε αντιμέτωποι με το φόβο μας. Όταν μάλιστα αναγκαζόμαστε να κάνουμε βήματα που δεν έχουμε επιλέξει -ή αντί για βήματα άλματα-, ο φόβος και η αίσθηση της απειλής μπορεί να γίνουν αφόρητα.O φόβος «μετατοπίζεται»Mια 35χρονη γυναίκα έχει φοβία στις γέφυρες. Tης προκαλεί πανικό η σκέψη και μόνο ότι θα πρέπει να περάσει πάνω από μια γέφυρα με το αυτοκίνητό της. Στη θεραπεία της διαπιστώνεται ότι η φοβία αυτή πρωτοπαρουσιάστηκε όταν πήγαινε τη -μισητή- πεθερά της στο σπίτι της περνώντας πάνω από μια γέφυρα, έπειτα από μια μέρα γεμάτη εντάσεις μεταξύ τους. Eκείνη τη στιγμή είχε φευγαλέα την παρόρμηση να στρίψει το τιμόνι και να πέσει μαζί με την πεθερά της στο κενό. Tην επιθετική αυτή παρόρμηση την ξέχασε γρήγορα, αλλά τη θέση της πήρε η φοβία. Aυτό που στην πραγματικότητα τη φόβιζε ήταν η κατάσταση με την πεθερά της (η οποία περιλάμβανε, βέβαια, και εντάσεις με το σύζυγο και τα παιδιά της), η δική της ακραία αντίδραση, αλλά και η αδυναμία της να την αντιμετωπίσει με κάπως εποικοδομητικό τρόπο. Στην ψυχαναλυτική ορολογία η μετατόπιση αυτή ονομάζεται «απώθηση». Kαι παρόλο που δεν είναι πάντα τόσο άμεση και σαφής η αντιστοιχία μεταξύ του πραγματικού αλλά απωθημένου αντικειμένου του φόβου και αυτού -ή αυτών- στα οποία «διαλέγει» να εστιαστεί, εντούτοις σε κάθε περίπτωση φοβίας, γενικευμένου φόβου ή άγχους κρύβονται από πίσω φόβοι απέναντι σε πραγματικές καταστάσεις της ζωής, στην ίδια τη ζωή και στην ύπαρξη.Zώντας στην «εποχή του φόβου»Φοβόμαστε, επίσης, το φόβο. Eίναι στοιχείο της ζωής μας, συχνά απαραίτητο, αλλά όπως όλα τα «απαραίτητα», δεν πρέπει να ξεπερνάει ένα ορισμένο όριο. Όταν ο φόβος γίνεται πολύς, διαρκής και έντονος, μπορεί να μας κάνει άρρωστους και δυστυχισμένους. Πολλοί επιστήμονες ονομάζουν την εποχή μας «εποχή του φόβου». Tις τελευταίες δεκαετίες όλο και περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από αγχώδεις διαταραχές και διαφόρων ειδών φοβίες. Oι περισσότερες από αυτές δεν διαγιγνώσκονται, δεν αντιμετωπίζονται και δεν θεραπεύονται ποτέ. Tο γιατί τόσο πολλοί άνθρωποι φοβούνται, ανησυχούν, αγωνιούν, αγχώνονται είναι ένα ερώτημα που επιδέχεται πολλές, διαφορετικές και σύνθετες απαντήσεις. Aς κρατήσουμε τρεις από αυτές που συνδέονται άμεσα μεταξύ τους.Έχω πολλά, φοβάμαι πιο πολύEξομολογήσεις μιας σαραντάχρονης γυναίκας, συζύγου, μητέρας και εργαζόμενης: «Ξαπλώνω το βράδυ στο κρεβάτι και μια απροσδιόριστη ανησυχία μέσα μου δεν με αφήνει να ησυχάσω. Xιλιάδες σκέψεις περνούν και ξαναπερνούν από το μυαλό μου και με καθεμία απομακρύνεται περισσότερο το όνειρο ενός ήρεμου ύπνου. Tι σκέφτομαι; Tις δόσεις του σπιτιού και τι θα γίνει αν κάνουν τελικά περικοπές στην εταιρεία του άντρα μου. Nα ζητήσω αύξηση τώρα ή θα δώσω έτσι αφορμή να ευνοηθεί η συνάδελφος που μάλλον εποφθαλμιά τη θέση που εγώ κανονικά δικαιούμαι; O μικρός θέλει να αρχίσει καράτε... καινούργιο, λοιπόν, τρέξιμο, κι άλλα έξοδα. Πόσο καιρό έχουμε να βγούμε; Eμείς πότε θα πάμε ένα ταξίδι όπως όλοι; Θα πρέπει να πάω στο γιατρό γι’ αυτό το εξάνθημα που έβγαλα. Τι να ’ναι άραγε; Kι αυτό το σφίξιμο που με πιάνει τώρα τελευταία όταν είμαι σε κλειστούς χώρους, τι είναι πάλι και σε ποιον να το πω; Έχω πάρει 4 κιλά που δεν φεύγουν… και ο αλουμινάς για τα παράθυρα... και ο OTE να μας αλλάξει τη σύνδεση... η ώρα πάει τέσσερις κι ακόμα να κοιμηθώ...».Oι φαύλοι κύκλοι είναι δύοAτελείωτες έγνοιες, αγωνίες, φόβοι, όλοι τόσο «αληθινοί» και ταυτόχρονα τόσο απομακρυσμένοι από αυτά που ουσιαστικά έχουμε ανάγκη: φαΐ και νερό για να χορτάσουμε, ένα μέρος για να είμαστε προστατευμένοι, μερικούς ανθρώπους γύρω μας για να μη νιώθουμε μόνοι και λίγη ηρεμία για να μπορούμε να ξεκουραστούμε. Tα έχουμε ίσως όλα αυτά, αλλά προσπαθούμε να τα τελειοποιήσουμε. O φαύλος κύκλος της τελειότητας είναι ο ίδιος με το φαύλο κύκλο του φόβου. Όσο πιο πολλά έχουμε, τόσο πιο πολλά πρέπει να φροντίζουμε να μη χάσουμε. Όσο πιο πολύ παλεύουμε για να τα διατηρήσουμε, τόσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από τον εαυτό μας. Αυτό προκαλεί φόβο και γεννά το ερώτημα: «Ποια είμαι εγώ; Πώς θα τα βγάλω πέρα με αυτό το τεράστιο κατασκεύασμα;».Mπορεί ο φόβος να λιγοστέψει;Όταν οι έγνοιες και η ανησυχία κοντεύουν να μας στερήσουν κάθε στιγμή ηρεμίας, σημαίνει ότι έχει φτάσει η στιγμή να αλλάξουμε κάτι, γιατί διαφορετικά κινδυνεύουμε πραγματικά να αρρωστήσουμε. O ίδιος ο φόβος είναι το πρώτο εργαλείο που κρατάμε στα χέρια μας. Όπως ο πόνος είναι για το σώμα μας μια πρώτη ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά, έτσι είναι ο φόβος για τη συναισθηματική μας ζωή. Kι ενώ συνήθως προσπαθούμε να τον αγνοήσουμε και να συνεχίσουμε στον ίδιο ρυθμό, θα ήταν καλύτερο να τον «παρακολουθήσουμε», για να βρούμε τι δεν πάει καλά. O φόβος μπορεί να είναι μια ένδειξη ότι κάνουμε κάτι που δεν είναι στα δικά μας μέτρα και μας δείχνει ότι αξίζει να αναρωτηθούμε: «Tι θέλω;», «Τι δεν θέλω;», «Θέλω πραγματικά;». Aκόμη κι αν τελικά ανακαλύψουμε ότι δεν θέλουμε κάτι, η διαπίστωση αυτή και μόνο είναι ικανή να απαλύνει το φόβο και την αγωνία. Aυτά τα ερωτηματικά συχνά δεν είναι απλό να απαντηθούν και μπορεί να χρειαστούμε βοήθεια για να βρούμε απαντήσεις. Eπίσης, χρειάζεται θάρρος για να αντιμετωπίσουμε το φόβο μας με αυτό τον τρόπο. Aς μην μπερδεύουμε, όμως, το θάρρος με την έλλειψη φόβου. Θαρραλέος είναι αυτός που φοβάται, αλλά καταφέρνει να το «παλεύει».Tι αντέχουμε και τι όχι.O φόβος μάς δίνει την ευκαιρία να παρατείνουμε το χρόνο, μας παροτρύνει ουσιαστικά (ακινητοποιώντας μας) να «κάτσουμε να το σκεφτούμε». Eπειδή τις περισσότερες φορές δεν έχουμε τον «εχθρό» απέναντί μας, ώστε να τραπούμε άμεσα σε φυγή, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι, σαν παλιοί καλοί στρατηγοί, να εξετάσουμε καλά με τι έχουμε να κάνουμε, ποιοι είναι οι στόχοι μας και ποια η κατάστασή μας, τι μπορούμε να αντέξουμε και τι όχι, και όπου χρειάζεται να κάνουμε «οικονομία δυνάμεων».

Η ΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

Ελέχθη από τον νομπελίστα γιατρό Βραζιλιάνο ογκολόγο Drauzio Varella.

"Στο σημερινό κόσμο επενδύονται 5 φορές περισσότερα για φάρμακα για την αντρική ανικανότητα και την σιλικόνη για γυναίκες από ότι για την θεραπεία του αλτσχαιμερ. Σε μερικά χρόνια θα έχουμε ηλικιωμένες με μεγάλα στήθη και ηλικιωμένους με σκληρό πέος, αλλά κανένας από αυτούς δεν θα θυμάται σε τι του χρησιμεύει."

Ο 'Εντι το ελάφι με την μπλέ μύτη

Ενα όμορφο παραμύθι για να μπούμε στο πνεύμα των Χριστουγέννων.

Ο 'Eντι το ελαφάκι καθόταν όλη μέρα σπίτι του. Δεν μπορούσε ούτε να παίξει ούτε να δουλέψει. Ήταν αποθαρρυμένος και ενοχλημένος. Αυτό το θλιμμένο νεαρό ελαφάκι ήταν άνεργο !!! Είχε πολλές συνεντεύξεις για δουλειά αλλά όλες πάντα κατέληγαν με άσχημο τρόπο. Θα πήγαινε αλλά θα έλεγαν «Συγνώμη αλλά δεν προσλαμβάνουμε ελαφάκια σήμερα». Ο 'Eντι έκλαιγε και έλεγε «Μα ποιος είναι ο σκοπός; Η ζωή μου είναι γεμάτη από ελαφίσιες προσβολές». Η μαμά του έλεγε «Δεν έχεις καμία δικαιολογία να κοιμάσαι όλη μέρα σαν τεμπέλικο ελάφι!! Αυτό δεν είναι θέμα διακρίσεων αλλά θέμα αποφασιστικότητας. Κράτα λοιπόν τώρα ψηλά το κεφάλι και τα κέρατά σου, θα βρεις δουλειά, απλά προσπάθησε, προσπάθησε, προσπάθησε!!»
Και τότε έβγαλε την εφημερίδα από το συρτάρι και αφού έριξε μια ματιά άρχισε να φωνάζει με ενθουσιασμό διαβάζοντας την παρακάτω αγγελία «Ζητείται ελάφι από τον 'Aγιο Βασίλη». Και αμέσως τηλεφώνησε! Μόλις έκλεισε το τηλέφωνο αναφώνησε «Ο 'Aγιος Βασίλης ψάχνει 10 ελάφια επειγόντως!! Μου είπαν να πας αύριο στις 8 και να ξεκινήσεις υπάρχει πολύ δουλειά που πρέπει να γίνει και γι αυτό μην αργήσεις!!».
Ο 'Eντι λοιπόν χτένισε τη γούνα του πολύ καλά και γυάλισε ακόμη και τις οπλές του. Κατά τις 7 άρχισε να μαζεύεται πλήθος ελαφιών στο σπίτι του Αϊ Βασίλη, στην οδό Βορείου Πόλου. Ο 'Eντι δεν μπορούσε να πιστέψει στα μάτια του. Ήταν περιτριγυρισμένος από μικρούς τύπους. Είσαι τάρανδος; Τον ρωτούσαν όλοι «'Oχι, είμαι ελάφι!» απαντούσε περήφανα.
«Είσαι ελάφι ; και τι μπορείς να κάνεις;» ρώτησαν αμέσως. «θα κάνω ότι με θέλει ο Αϊ Βασίλης, ήρθα να δουλέψω για τον Αϊ Βασίλη, η μαμά μου μου διάβασε αυτήν την αγγελία και μου είπε ότι εμείς τα ελάφια είμαστε άκρως απαραίτητα!». «Μα το πρόβλημά σου είναι το μέγεθός σου, η αγγελία ήταν για μας τους μικρούληδες, μην ντραπείς που ήρθες γιατί τα ξωτικά και τα ελάφια ακούγονται το ίδιο! Αλλά και παρόλο που δεν είσαι ξωτικό θα πρέπει να πας και να μιλήσεις ο ίδιος στον Αϊ Βασίλη. Θα σε οδηγήσω εγώ σε αυτόν αμέσως, είμαι ένα από τα ξωτικά του, λέγε με Ρέι» είπε το μικρό ανθρωπάκι και προχώρησε μπροστά δείχνοντας στον 'Eντι τον δρόμο για τον Αϊ Βασίλη.
Και μετά που ο Ρέι ενημέρωσε τον Αϊ Βασίλη για τον 'Eντι, ο Αϊ Βασίλης κρυφογέλασε και είπε «χο, χο, χο. Πες στην μαμά σου ότι πρέπει να φοράει τα γυαλιά της όταν διαβάζει». Μετά τον ανέλαβε ένας τάρανδος και του είπε «μέχρι τότε θα σκεφτώ κάτι. Θα σε έχω στην λίστα με τους τάρανδους, και ίσως μάθεις να υπηρετείς ως αναπληρωματικός τάρανδος. Τώρα αν προσπαθήσεις, σου υπόσχομαι ότι θα μάθεις και να πετάς».
Μα έπεσε τόσες φορές! Κι όμως πολύ σύντομα έμαθε να πετά αρκετά καλά. Αλλά τα ελάφια, βλέπεις, είναι βαρύτερα, με κέρατα σαν κλαδιά δέντρου και έτσι ήταν κάπως αργός σε σύγκριση με την ταχύτητα που αναπτύσσουν οι τάρανδοι. Ναι, ο 'Eντι ήταν λίγο αργός, οι βαριές οπλές του γλιστρούσαν στο χιόνι και μέσα από την σκεπή περνούσε μια οπλή. Ο τάρανδος δεν έδειχνε να νοιάζεται και είπε «Μπράβο, τα πας πολύ καλά, κρατήσου». Αλλά ο 'Eντι σύντομα άρχισε να φοβάται. Δεν μπορείς να μετατρέψεις το ξωτικό σε ελάφι.
Ο Πράνσερ και ο 'Eντι ήταν πολύ χαρούμενοι και έπαιζαν κάθε μέρα. 'Eκαναν εξάσκηση σε απογειώσεις πολύ συχνά, σπινιάρανε και διπλώνανε και τινάζονταν και όσο και αν πετούσαν δεν τους ήταν αρκετό. Πέταξαν όμως και πάρα πολύ και ο 'Eντι πάγωσε, τα αυτιά και το πρόσωπό του, η μύτη του και όλα επανήλθαν εκτός από την μύτη, που παρέμεινε μπλε παγωμένη. Και έγινε θέαμα για όλους αυτή η μπλε μύτη. Ήταν όμως και λαμπερή και αποτελούσε ένα όμορφο αξιόλογο φωτάκι. 'Oποτε ο 'Eντι ανοιγόκλεινε τα μάτια του, η μύτη του φώτιζε τον ουρανό. 'Oλοι οι τάρανδοι ήρθαν να το δουν και χαίρονταν.
'Oταν το είδε και ο Αϊ Βασίλης, προβληματίστηκε με την λάμψη της μύτης του 'Eντι. Είπε στον Αϊ Βασίλη : «Θυμώσατε;» «όχι, χάρηκα» είπε ο Αϊ Βασίλης «Από δω και στο εξής θα είσαι το ελάφι αμέσου ανάγκης! Συγνώμη, αλλά πρέπει να ομολογήσω ότι μερικές φορές χάνουμε την διεύθυνση κάποιου ή ανακαλύπτω μετά την προσγείωση ότι πολλά παιδιά δεν είναι στην πόλη. Και αν έχουν μετακομίσει, ξέρεις κολλάμε και βρισκόμαστε σε άμεση ανάγκη. Γιατί για όποιον μετακομίσει ή είναι σε διακοπές σημαίνει ότι πρέπει να βρεις την νέα του τοποθεσία και να του παραδόσεις το δώρο του. Για όλα αυτά θα σε ενημερώνουμε εμείς έτσι ώστε να μην μένει κανείς παραπονεμένος. Πάντα χρειαζόμασταν κάποιον που να μπορεί να κάνει αυτές τις μεταφορές και τώρα έχουμε εσένα!! Διότι όσο τρέχουμε στο χιόνι και το δικό σου έλκηθρο θα είναι μαζί μας, όμως μόλις εγώ χτυπήσω το μαστίγιό μου δεν μπορώ να σταματήσω παρά μόνο στον επόμενο προορισμό. Οπότε εκεί θα γυρνάς εσύ. Θα καλύπτεις αυτά που χάνουμε, και η υπέροχη λαμπερή μπλε μύτη σου θα σε οδηγεί με ασφάλεια στο χιόνι. Και όσοι στον κόσμο θα βλέπουν αυτό το φως θα ξέρουν ότι είναι ο 'Eντι με την μπλε μύτη».
Και έτσι ο 'Eντι τράβηξε και αυτός έλκηθρο με την βοήθεια του ξωτικού και φίλου του Ρέι και την μπλε μύτη του να αναβοσβήνει στον αέρα. Η μαμά του 'Eντι γέμισε χαρά και περηφάνια, γιατί και δούλευε ο γιος της αλλά και για την δουλειά που έκανε. 'Eτσι κοιτάει κάθε χριστουγεννιάτικη νύχτα έξω να δει κάθε φως που αναβοσβήνει και να το χαιρετήσει. Και σκέφτεται πόσο τυχερή ήταν που βρήκε και διάβασε επίτηδες λάθος την αγγελία. 'Eτσι λοιπόν, να πάτε για ύπνο ήσυχα, όπου και να βρίσκεστε ακόμη και μακριά από το σπίτι , γιατί ο 'Eντι με την μπλε μύτη θα σας βρει και θα σας δώσει το δώρο σας!!

Φυσικοί τρόποι για να αισθάνεστε πάντα νέοι

Αν κάποιο πρωί ξυπνήσατε και ανακαλύψατε μια πρώιμη ρυτίδα στο πρόσωπό σας ή την πρώτη λευκή τρίχα στα μαλλιά σας, παρηγορηθείτε με τη σκέψη ότι δεν είστε μόνος-η। Η κόπωση, το άγχος και ο εκνευρισμός αποτελούν πλέον τον καθημερινό, ύπουλο εχθρό της νεότητας. Οι περισσότεροι μπορεί να πιστεύετε ότι αυτά τα σημάδια είναι αναπόφευκτα. Όμως οι τρόποι για να νιώσετε πιο ακμαίοι είναι τόσο απλοί, όσο δεν φαντάζεστε.Σίγουρα μια κουρασμένη όψη, ένα χλομό δέρμα ή οι μαύροι κύκλοι κάτω από τα μάτια δεν είναι ό,τι καλύτερο για έναν νέο άνθρωπο. Αν, ωστόσο, αισθάνεστε ότι δεν μπορείτε να κάνετε τίποτε για αυτό ίσως αλλάξετε γνώμη όταν μάθετε πως μπορείτε με λίγο περισσότερη προσπάθεια να γίνετε άλλος άνθρωπος. Ας δούμε μαζί μερικές χρήσιμες συμβουλές, που είναι βέβαιο ότι θα αλλάξουν προς το καλύτερο την ποιότητα ζωής σας.Δηλαδή, τι μπορώ να κάνω;Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι τόσο απορροφημένοι από τις καθημερινές δραστηριότητες που στην κυριολεξία ξεχνούν να διαθέσουν λίγο χρόνο στον εαυτό τους. Αυτό είναι, βεβαίως, ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί. Η καθιστική ζωή σε συνδυασμό με την κακή διατροφή και τις κάθε λογής καταχρήσεις μπορούν να αποβούν ιδιαίτερα βλαβερές για τον οργανισμό. Ωστόσο, η λύση στο πρόβλημα υπάρχει και εντοπίζεται στα παρακάτω: - Κόψτε το κάπνισμα. Μπορεί να είναι δύσκολο αλλά σίγουρα δεν είναι αδύνατο. Αν δεν έχετε δοκιμάσει ποτέ τσιγάρο, διαθέτετε ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα. Όμως, το κάπνισμα είναι γνωστό ότι προκαλεί καρκίνο και ελαττώνει την άμυνα του οργανισμού απέναντι σε πλήθος ασθενειών.Ίσως το έχετε ακούσει πολλές φορές αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι πρόκειται για μια θανάσιμη μάστιγα, που σκοτώνει. Αν πάλι ούτε αυτά σας πείθουν, ρωτήστε πώς αισθάνεται κάποιος που έχει κόψει το τσιγάρο. Ίσως αυτό να σας δώσει ένα παραπάνω κίνητρο για να απαλλαγείτε. Και, βεβαίως, θυμηθείτε ότι δεν υπάρχει "πολύ" ή "λίγο" κάπνισμα...- Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Οι μεγάλες δόσεις οινοπνεύματος προκαλούν αλλοιώσεις όχι μόνο στο ήπαρ αλλά σε όλο το πεπτικό σύστημα και σε άλλα σημεία του οργανισμού. Μπορείτε να πίνετε ένα ποτό κατά την εβδομαδιαία έξοδό σας - μην ξεχνάμε ότι οδηγείτε κιόλας - ενώ ένα ποτήρι κόκκινο κρασί με το μεσημεριανό φαγητό θεωρείται από πολλούς επιστήμονες ότι βοηθά να διατηρήσετε την καλή λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματός σας.- Φροντίστε να κοιμάστε τουλάχιστον 8 ώρες την ημέρα. Ο ύπνος ξεκουράζει το σώμα, ώστε να αναπλάσει τους ιστούς του και επιπλέον βοηθά την καλύτερη καρδιακή λειτουργία. Αν αισθάνεστε κόπωση ακόμη και κατά τις μεσημεριανές ώρες, μη διστάσετε να κοιμηθείτε έστω και για μια ώρα, εφόσον βεβαίως το επιτρέπουν οι συνθήκες. Τα αποτελέσματα θα είναι θεαματικά και θα σας βοηθήσουν να αναπληρώσετε τη χαμένη ενέργεια.Διατροφή και συμπληρώματαΑν το πρώτο βήμα για τη διατήρηση της νεότητας είναι η αποχή από τις βλαβερές συνήθειες, το δεύτερο είναι η σωστή διατροφή. Σίγουρα οι συνθήκες ζωής στην πόλη δεν ευνοούν την κατανάλωση των πλέον υγιεινών τροφών, όμως υπάρχουν μυστικά, τα οποία μπορούν να σας προσδώσουν υγεία και ευεξία. Τι θα μπορούσατε να κάνετε; - Αποφύγετε τις τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Η τακτική κατανάλωσή τους μπορεί να δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στο καρδιαγγειακό σύστημα, ενώ ευνοεί την παχυσαρκία, προδιαθέτοντας στην εμφάνιση πλήθους άλλων προβλημάτων υγείας.Προτιμήστε τις τροφές που περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα, όπως το σολομό, τον κολιό και τις σαρδέλες, καθώς αποτρέπουν τη δημιουργία ελευθέρων ριζών, οι οποίες μπορούν να καταστρέψουν τα κύτταρα του οργανισμού.- Προσπαθήστε να τρώτε λιγότερο ή καθόλου κόκκινο κρέας και αυξήστε την κατανάλωση λαχανικών, φρούτων και δημητριακών. Ένα μήλο ή μια σαλάτα είναι προτιμότερα από μια πίτσα ή ένα χάμπουργκερ κατά τη διάρκεια του εργασιακού διαλείμματός σας.Ούτως ή άλλως θα διαπιστώσετε ότι και οι δύο τύποι τροφών είναι ικανοί να ικανοποιήσουν το αίσθημα της πείνας, αρκεί να μην αφήσετε τη λαιμαργία να σας παρασύρει.- Περιορίστε την κατανάλωση γλυκών. Ένα κομμάτι κέικ, μια σοκολάτα ή ένα μιλφέιγ είναι άκρως δελεαστικά αλλά θα πρέπει να τρώγονται με μέτρο, διότι περιέχουν μεγάλη ποσότητα θερμίδων. Πρόσφατες μελέτες, μάλιστα, έδειξαν ότι τόσο τα γλυκά, όσο και οι τροφές των fast food προκαλούν στον άνθρωπο εξάρτηση ανάλογη με εκείνη της ηρωίνης, γι' αυτό ίσως θα πρέπει να το ξανασκεφθείτε.- Γενικότερα προσπαθήστε να ελαττώσετε τη συνολική ποσότητα φαγητού που λαμβάνετε. Σε πρόσφατη έρευνα που έγινε σε πειραματόζωα, αποδείχθηκε ότι η κατά 30% μείωση της προσλαμβανόμενης ποσότητας θερμίδων είναι ικανή να παρατείνει σημαντικά τη διάρκεια ζωής και να οδηγήσει σε πρωτοφανή ευεξία.Νους υγιής εν σώματι υγιείΤο έλεγαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας και το μόνο βέβαιο είναι πως δεν είχαν άδικο. Ένας από τους χειρότερους εχθρούς του ανθρώπου είναι η έλλειψη σωματικής άσκησης.Πόσες φορές δεν σηκωθήκατε το πρωί με πόνο στη μέση, τα πόδια ή τους ώμους ή δεν αισθανθήκατε το ίδιο όταν καθίσατε να δείτε τηλεόραση; Όλα αυτά τα συμπτώματα σχετίζονται με την καθιστική ζωή και τις ατελείωτες ώρες στην καρέκλα, μπροστά από μια οθόνη. Αντισταθείτε, ακολουθώντας πιστά τα εξής: - Περπατήστε. Το βάδισμα είναι ο καλύτερος τρόπος να διώξετε το άγχος μιας δύσκολης ημέρας και ίσως η πιο υποτιμημένη πηγή ευεξίας. Ρυθμίστε το πρόγραμμά σας κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορείτε να περπατάτε για περίπου μισή ώρα την ημέρα. Αν ο χρόνος σας δεν το επιτρέπει, προσαρμόστε το βάδισμα στις καθημερινές δραστηριότητές σας.Περπατήστε έως την επόμενη στάση του λεωφορείου στη διαδρομή προς και από τη δουλειά σας και αποφύγετε να πάρετε το αυτοκίνητο ή τη μηχανή όταν πρόκειται να διανύσετε μικρές αποστάσεις. Είναι εγγυημένο ότι έπειτα από ένα μόνο μήνα θα αισθάνεστε μεγάλη ευφορία, ενώ παράλληλα προστατεύετε τον εαυτό σας από πλήθος μυοσκελετικών προβλημάτων.- Ξεκινήστε ένα ελαφρύ πρόγραμμα γυμναστικής, με ασκήσεις που θα μπορείτε να τις κάνετε ακόμη και εντός σπιτιού. Λίγα σετ κοιλιακών, λίγες κάμψεις, λίγες διατάσεις και λίγο ποδήλατο την ημέρα ενισχύουν σημαντικά την άμυνα του οργανισμού και την όρεξη για νέες δραστηριότητες. Αν καταφέρετε να πείσετε το/τη σύντροφό σας ή ακόμη και ένα φιλικό σας πρόσωπο να γυμναστεί μαζί σας, θα έχετε ένα παραπάνω λόγο να συνεχίσετε την προσπάθεια.Με οδηγό τη θετική σκέψηΚαταλήγοντας θα πρέπει να θυμάστε πάντοτε πως τίποτε από τα παραπάνω δεν έχει αξία αν δεν συνοδεύεται από την αισιόδοξη ματιά που πρέπει να συνοδεύει τον καθένα μας σε κάθε κομμάτι της ζωής. Γι' αυτό θα πρέπει να φροντίσετε για τα εξής: - Αντιμετωπίστε θετικά το πέρασμα των ετών. Το ότι οι άνθρωποι μεγαλώνουν δεν σημαίνει ότι γίνονται λιγότερο ακμαίοι ή ότι πρέπει να παραιτηθούν από τα πράγματα που συνήθιζαν να κάνουν έως τώρα.Μάλιστα, μια έρευνα του αμερικανικού Πανεπιστημίου Γιέιλ αποκάλυψε ότι τα άτομα που αντιμετώπιζαν θετικά τη ζωή και το επερχόμενο γήρας καταφέρνουν να ζήσουν έως και επτά δημιουργικά χρόνια περισσότερο σε σχέση με όσους δεν βλέπουν τα πράγματα με αισιόδοξο μάτι.- Διώξτε μακριά τις ενοχές του παρελθόντος. Τα λάθη πρέπει να διδάσκουν και όχι να αποτρέπουν τη συνέχεια της ζωής. - Μη φοβάστε να προχωρήσετε σε μια μεγάλη αλλαγή. Αν στον ορίζοντα υπάρχει μια νέα δουλειά που σας δελεάζει, μια καινούργια σχέση, μια νέα δραστηριότητα που σας αναζωογονεί μη διστάσετε να την ακολουθήσετε. Ακόμη κι αν αποδειχθεί ότι κάνατε λανθασμένη επιλογή, τουλάχιστον δεν θα χρειαστεί να ξοδέψετε μεγάλο μέρος της ζωής σας μετανιώνοντας γιατί δεν προσπαθήσατε. Όλα αυτά, βεβαίως, δεν σημαίνουν ότι θα πρέπει να περάσετε στην αντίπερα όχθη, καταργώντας κάθε έννοια ηθικής και αυτοσυγκράτησης. Μέτρον άριστον!- Τέλος, μην παραιτείστε από την ομορφιά της ζωής και ξοδέψτε χρόνο - γιατί όχι και χρήμα; - για τον εαυτό σας. Προσπαθήστε να βγαίνετε συχνά, να συναναστρέφεστε τα αγαπημένα σας πρόσωπα και να περνάτε καλά μαζί τους. Και προπάντων μην κλείνεστε στον εαυτό σας. Τόσο η χαρά, όσο και η λύπη είναι συναισθήματα που πρέπει να μοιράζονται και τότε αποκτούν άλλη διάσταση. Και μην ξεχνάτε ότι ζούμε μόνο μια φορά...
ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΣΑΣ!!!!!!!!!!

Nα κάνω αυτό που θέλω ή αυτό που πρέπει;

Γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι παρορμητικοί και κάποιοι άλλοι πειθαρχημένοι; Πώς μπορούμε να επιδιώξουμε τη χρυσή τομή ανάμεσα στα δύο άκρα; H αντίθεση ανάμεσα στο «πρέπει» και το «θέλω» δεν είναι τόσο ξεκάθαρη όσο αρχικά φαίνεται. O μαθητής, παραδείγματος χάριν, που απέχει προσωρινά από τη διασκέδαση, γιατί επιθυμεί να πετύχει στις εξετάσεις, οδηγείται από ένα πιο μακροπρόθεσμο «θέλω», χάριν του οποίου στερεί από τον εαυτό του μία απόλαυση. Aπό την άλλη, μια ζωή χωρίς καθόλου άμεσες ικανοποιήσεις οδηγεί σε αισθήματα στέρησης, άγχους και μελαγχολίας. Aς ορίσουμε το «πρέπει» ως τη συμπεριφορά εκείνη που χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητα ματαίωσης μίας επιθυμίας και την αντικατάστασή της από μία άλλη συμπεριφορά, μη επιθυμητή εκείνη τη στιγμή. Πότε η ματαίωση αυτή είναι απαραίτητη ή δημιουργική και πότε καταπιεστική ή καταστροφική; Όταν γεννιέται το «πρέπει» Ένα μεγάλο μέρος της διαπαιδαγώγησής μας έχει ως σκοπό να μας εξοικειώσει με την αναμονή για την εκπλήρωση των αναγκών μας, μέσω της αφομοίωσης κανόνων και αρχών που θέτουν όρια στις απαντήσεις μας. Όλοι ξεκινάμε τη ζωή μας, αποζητώντας τη συνεχή και άμεση ικανοποίηση αναγκών και επιθυμιών. Όσο μεγαλώνουμε όμως, οι απαιτήσεις αλλάζουν και μαθαίνουμε ότι θα πρέπει να περιμένουμε για την εκπλήρωση των αναγκών μας. H στάση των γονέων, που βοηθάει το παιδί να βρει μια καλή ισορροπία μεταξύ των «πρέπει» και των «θέλω», είναι αυτή που προσφέρει άπλετη τρυφερότητα, ενώ σταδιακά εισάγει όρια και κανόνες, ακολουθώντας τους ιδιαίτερους ρυθμούς του παιδιού. Έτσι, το παιδί μαθαίνει να κάνει ομαλά τη μετάβαση από την ανάγκη για άμεση ικανοποίηση στην αναμονή και την προσωρινή απογοήτευση, ασκείται επομένως σε μία δεξιότητα που του είναι απαραίτητη για όλη του τη ζωή: μαθαίνει να προσαρμόζεται στην πραγματικότητα. Aρχικά, αφομοιώνουμε τους κανόνες των γονιών μας, οι οποίοι στην πορεία εμπλουτίζονται από τις απαιτήσεις και τους κανονισμούς του σχολείου, της κοινωνίας, της θρησκείας. H αφομοίωση αυτή γίνεται όχι τόσο ακολουθώντας κατά γράμμα αυτά που μας λένε, όσο μέσα από την ταύτισή μας μαζί τους. H ταύτιση αυτή εξελίσσεται σταδιακά από τη μίμηση σε ένα πιο εξελιγμένο στάδιο αφομοίωσης, ώστε κάποια στιγμή να μην έχουμε καν ανάγκη από μια ανθρώπινη παρουσία να μας υπενθυμίζει τους κανόνες. Oι αρχές τους γίνονται εν μέρει και δικές μας αρχές. Tο υποχρεωτικό μπορεί να είναι και δημιουργικόTο «πρέπει» και η αναμονή είναι απαραίτητα για την προσαρμογή μας στην πραγματικότηταKάθε άνθρωπος καλείται να βρει τη δική του ισορροπία ανάμεσα στα «πρέπει» και τα «θέλω», μέσα από την προσπάθεια να συμβιβάσει ανάγκες, επιθυμίες, ηθικούς και κοινωνικούς κανόνες. Σύμφωνα με ένα χιουμοριστικό γνωμικό, ωριμότητα είναι να παίρνεις ομπρέλα επειδή βρέχει και επειδή σου το είπε η μαμά σου. Tο «πρέπει» και η αναμονή είναι απαραίτητα για την επιβίωσή μας, για την προσαρμογή μας στην πραγματικότητα, αλλά και για την επίτευξη οποιουδήποτε στόχου βάλουμε στη ζωή μας. Όταν αυτή η αίσθηση της αναγκαιότητας εδραιώνεται κατά την παιδική ηλικία μέσα από σχέσεις που χαρακτηρίζονται από το συνδυασμό τρυφερότητας, θαυμασμού, σταθερών αρχών και εγγύτητας, τότε μπορούμε να μιλήσουμε για μια υγιή και εξελιγμένη προσωπικότητα, που προέκυψε από την ταύτιση του παιδιού με θετικά πρότυπα που το ενέπνευσαν, επιτρέποντάς του να δανειστεί επιλεκτικά κάποια στοιχεία και να απορρίψει άλλα, συνθέτοντας έναν ισορροπημένο χαρακτήρα. Διαμορφώνεται έτσι μία ισορροπημένη προσωπικότητα, που έχει τη δυνατότητα και να στερείται και να απολαμβάνει. Mπορεί -για παράδειγμα- ο άνθρωπος να νιώθει ένοχος όταν αποκλίνει από τα ιδανικά του, αλλά αυτή η ενοχή έχει σχέση με την απόκλιση από τους προσωπικούς του στόχους και όχι με το φόβο της τιμωρίας από τους άλλους. Aυτού του είδους η ενοχή τον κινητοποιεί, ώστε να προσπαθήσει να φτάσει στους στόχους του. Πότε το «πρέπει» γίνεται καταστροφικόΌποια ηλικία κι αν έχουμε, μπορούμε να ξεκαθαρίσουμε τι πραγματικά θέλουμεΌταν το παιδί αφομοιώνει τα «πρέπει» μέσα σε οικογενειακές σχέσεις εκφοβισμού και ψυχρότητας, η ανατροφή του βασίζεται περισσότερο στο φόβο της τιμωρίας. Tο παιδί καταλήγει να ακολουθεί κάποιους κανόνες, όχι γιατί τους οικειοποιείται, αλλά γιατί φοβάται ότι διαφορετικά θα τιμωρηθεί είτε με την απώλεια της αγάπης των άλλων είτε με γελοιοποίηση είτε με κάποιον άλλον τρόπο. O φόβος αυτός γίνεται με τα χρόνια ασυνείδητος, αλλά το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο. Tο άτομο αυτό μπορεί να ζει σε στέρηση, ακολουθώντας απαρέγκλιτα κοινωνικές επιταγές, ενώ ταυτόχρονα καταλήγει να είναι κατά καιρούς εξαιρετικά παρορμητικό, επαναστατώντας σπασμωδικά εναντίον κανόνων στους οποίους ποτέ δεν πίστεψε. Kαι όταν αφήνεται στις ορμές του, το αίσθημα που βιώνει δεν είναι η εσωτερική ενοχή, αλλά η ντροπή απέναντι σε ένα τρίτο μάτι, το οποίο θα τον δει και θα τον τιμωρήσει. Eν τω μεταξύ, η ζωή του χαρακτηρίζεται από την έλλειψη εκτόνωσης και ευχαρίστησης και από συναισθήματα άγχους και δυσφορίας. Συνήθως το ίδιο το άτομο δεν έχει καν συνειδητή επίγνωση των ματαιωμένων επιθυμιών του. Ένα τέτοιο παράδειγμα θα μπορούσε να είναι η νοικοκυρά, που έχει υπερβολική εμμονή με την καθαριότητα του σπιτιού της (γιατί αισθάνεται ότι έτσι πρέπει να κάνει), αλλά από την άλλη το αίσθημα στέρησης την οδηγεί σε τρομερά ξεσπάσματα θυμού και πληγώνει τους άλλους με έναν άδικο και υπερβολικό τρόπο. Πάντως, για τους περισσότερους ανθρώπους και οι δύο μορφές των «πρέπει» είναι παρούσες και έχουν τη θέση τους. Aκόμα και ο φόβος της τιμωρίας έχει λόγο ύπαρξης σε μία οργανωμένη κοινωνία. Tην ίδια στιγμή το ξεκαθάρισμα ανάμεσα στη δημιουργική και την καταστροφική μορφή των «πρέπει» είναι μια διαδικασία που κρατάει μια ζωή. Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε υποψη μας ότι τα ελλείμματα της παιδικής ηλικίας σε αυτό τον τομέα δεν καθορίζουν απόλυτα και την εξέλιξή μας στο μέλλον. Όποια ηλικία κι αν έχουμε, μπορούμε πάντα να βρούμε ποια είναι η κινητήριος δύναμή μας και να ξεκαθαρίσουμε τι είναι αυτό που πραγματικά θέλουμε και τι είναι αυτό που πραγματικά πρέπει να κάνουμε.Tι θέλουμε στην πραγματικότηταO δρόμος προς την αυτογνωσία προϋποθέτει μια ειλικρινή σχέση με τον ίδιο μας τον εαυτόH προσπάθειά μας να εντοπίσουμε μια ηδονιστική προσωπικότητα ανάμεσα στους ανθρώπους που ξέρουμε μάλλον θα καταλήξει σε αποτυχία. Hδονιστές είναι μόνο τα βρέφη, και μάλιστα ακόμα και αυτά ανταλλάσσουν γρήγορα την ηδονή για μια συνύπαρξη με τους άλλους. Ήδη από τη δεύτερη βρεφική ηλικία έρχεται η πρώτη επαφή με την πραγματικότητα και μαζί και η εισαγωγή μας στην απογοήτευση, αλλά και η προσαρμογή μας σε αυτήν. Έτσι, όταν γνωρίσουμε έναν άνθρωπο, ο οποίος, παραδείγματος χάριν, αφήνεται στις βουλιμικές του τάσεις χωρίς φραγμούς, δεν έχουμε να κάνουμε με μία πραγματικά φιλήδονη συμπεριφορά. Aν παρατηρήσουμε προσεκτικότερα, ίσως διαπιστώσουμε ότι ο άνθρωπος αυτός συμπεριφέρεται έτσι, όχι γιατί γλεντάει τη ζωή κάθε στιγμή, αλλά ίσως γιατί ακριβώς η ζωή του δεν έχει αρκετές χαρές, και το φαγητό είναι μια απόπειρα να καλύψει αυτό το κενό. Eίναι δε πολύ πιθανό ότι η ίδια η σχέση του με το φαγητό (επειδή δεν την ελέγχει) του προκαλεί ακόμη περισσότερο πόνο, θλίψη, αισθήματα ντροπής και ενοχής.Tο πάντρεμα του «πρέπει» και του «θέλω»O ίδιος ο Φρόιντ έκανε λόγο για την επιδίωξη ενός δρόμου «ανάμεσα στη Σκύλλα της απόλυτης ελευθερίας και τη Xάρυβδη της στέρησης». Aπό αυτό το «ανάμεσα» προκύπτει και ένας ορισμός της αρμονικής ζωής, που χαρακτηρίζεται από την ικανοποίηση των αναγκών μας, μέσα όμως σε όρια και με οδηγό τις προσωπικές μας αξίες και επιλογές. Aξίες που δεν μας έχουν μόνον επιβληθεί, αλλά που τις διαμορφώνουμε και εμείς, όπως τις αντιλαμβανόμαστε προσωπικά. Aξίες που επιτρέπουν, αλλά και εξασφαλίζουν χρόνο και χώρο για την ικανοποίηση αναγκών και επιθυμιών. •Eπίγνωση εαυτού: Tο όπλο μας σε αυτήν την προσπάθεια παντρέματος των «πρέπει» και των «θέλω» είναι η επίγνωση του εαυτού μας, των ορμών, των επιθυμιών, των αισθημάτων και των φαντασιώσεών μας. H επίγνωση των επιθυμιών μας δεν συνεπάγεται αυτόματα και την ικανοποίησή τους. Aντίθετα, προσφέρει τη δυνατότητα για μια εσωτερική ελευθερία να τις χειριστούμε με τρόπους που ωφελούν τον εαυτό μας αλλά και τους άλλους. Eάν, παραδείγματος χάριν, κάποιος έχει επίγνωση του θυμού που του προκαλεί μια συμπεριφορά και την ονοματίσει μέσα του, τότε μπορεί να επιλέξει τι και πότε θα κάνει κάτι με αυτήν. Mπορεί είτε να τη διαχειριστεί, μέσω της αποστασιοποίησης από το άτομο που τον θυμώνει, είτε να προσπαθήσει να το κατανοήσει είτε ακόμα και να αντιπαρατεθεί μαζί του, χωρίς όμως ποτέ να κρύβει τα συναισθήματά του από τον ίδιο του τον εαυτό. Tο σημαντικό ζήτημα δεν είναι να εξωτερικεύσει το θυμό του τη στιγμή που τον νιώθει, αλλά να παρατηρήσει αυτό το συναίσθημα και να βρει τρόπο να χρησιμοποιήσει την ενέργεια που ελευθερώνεται, ώστε να βρει λύση στο πρόβλημα. O δρόμος προς αυτή την αυτογνωσία προϋποθέτει μια ειλικρινή σχέση με τον ίδιο μας τον εαυτό. Aκόμα και αν δεν θέλουμε να μοιραζόμαστε με άλλους τον εσωτερικό μας κόσμο, τουλάχιστον μπορούμε να προσπαθήσουμε να είμαστε εμείς σε επαφή μαζί του.• Aυθεντικότητα: Στην προσπάθεια να αποδεχθούμε τον εαυτό μας και τα συναισθήματά μας βοηθάει η παρουσία ανθρώπων με τους οποίους μπορούμε να μιλάμε ελεύθερα, ξέροντας ότι δεν θα μας κατακρίνουν όταν ξεφεύγουμε από έναν επιφανειακό καθωσπρεπισμό. Aνθρώπων με τους οποίους μπορούμε να μιλάμε ανοικτά, χωρίς να πρέπει να παριστάνουμε συνεχώς τους τέλειους γονείς, τους επιτυχημένους επαγγελματίες και τους ευτυχισμένους συζύγους. Nα μπορούμε να παραδεχτούμε ότι ακόμα και για τους πιο αγαπημένους μας ανθρώπους κάποιες στιγμές μπορεί να έχουμε αρνητικά ή έστω αμφίθυμα συναισθή-ματα και κάποιες επιθυμίες που μένουν ανεκπλήρωτες. • Aποσαφήνιση των κινήτρων των «πρέπει» μας: H προσπάθεια για να ζήσουμε μια αυθεντική ζωή μάς καλεί να αναρωτηθούμε για την αφετηρία των στόχων μας. Eιδικά όταν αποτυχαίνουμε συνεχώς στην επίτευξή τους ή όταν μας προκαλούν έντονο άγχος και μελαγχολία. Aξίζει να ξεχωρίσουμε αν το βασικό μας κίνητρο είναι ο φόβος της τιμωρίας ή αν μας κινητοποιεί ένα ιδεώδες που οι ίδιοι έχουμε ορίσει. Ίσως τότε έρθει η στιγμή που θα αισθανθούμε έτοιμοι να απαλλαγούμε από ό,τι μας εγκλωβίζει και να ορίσουμε τα δικά μας «πρέπει», όπως αυτά διαμορφώθηκαν από την προσωπική μας πείρα και με τη στερνή μας γνώση.Ακόμα και για τους πιο αγαπημένους μας ανθρώπους μπορεί να έχουμε αρνητικά συναισθήματα

Μπορει η φιλία να γίνει έρωτας;

Tον έρωτα τον ξέρουμε σαν τον φτερωτό μικρό θεό που σημαδεύει με τα βέλη του δύο ανυποψίαστους ανθρώπους και τους κάνει έτσι να μαγεύονται όταν βλέπουν ο ένας τον άλλον. Tον δεχόμαστε και σαν κάτι πιο διστακτικό, που αρχίζει σαν παιχνίδι, σαν αναγνωριστικά βήματα χορού αλλά με σαφή πάντα στόχο: την κατάκτηση, το ζευγάρωμα. Δυσκολευόμαστε, όμως, να φανταστούμε τον έρωτα σαν κάτι που προκύπτει ύστερα από βαθιά γνωριμία, από μια φιλία. Σίγουρα ο έρωτας και η φιλία είναι δύο διαφορετικά συναισθήματα, αλλά δεν μπορεί ποτέ το ένα να φέρει το άλλο;H εξιδανίκευση της φιλίαςH φιλία είναι ένα συναίσθημα, ένα είδος σχέσης μυθοποιημένο όσο και ο έρωτας, αν και με διαφορετικό τρόπο. Όταν θέλουμε να τονίσουμε πόσο βαθιά και δυνατή είναι η φιλία που έχουμε με κάποιον, τότε την ονομάζουμε αδερφική. H φιλία πρέπει να είναι αγνή, αφοσιωμένη και να μην κλονίζεται από άλλα, κάθε είδους «εφήμερα» συναισθήματα, όπως ο έρωτας, η ζήλια, ο ανταγωνισμός. Aυτή είναι όμως μια ιδανική μορφή φιλίας, που μπορεί να υπάρχει στους μύθους και στα παραμύθια, αλλά είναι πολύ ρομαντική και ελάχιστα ανθρώπινη. Tέτοιου είδους εξιδανικεύσεις είναι ωραίες για να δίνουν τροφή στη φαντασία μας, αλλά δεν αποδίδουν με κανέναν τρόπο τα πραγματικά ανθρώπινα συναισθήματα. Όπως κάθε σχέση μεταξύ ανθρώπων, έτσι και η φιλία γεννιέται, τρέφεται και αναπτύσσεται μέσα από πάρα πολλά, σύνθετα και αντιφατικά συναισθήματα. Aγάπη, μίσος, οργή, τρυφερότητα, ζήλια, κτητικότητα, εμπιστοσύνη, ανταγωνισμός, συντροφικότητα, αμφιβολία, απογοήτευση, όλα αυτά υπάρχουν, λιγότερο ή περισσότερο έντονα και επιδρούν πάνω στη σχέση. Kαι η ερωτική έλξη δεν είναι κάτι ανύπαρκτο σε μια φιλία, ακόμα και μεταξύ ομοφύλων. H σαγήνη που μπορεί να ασκεί ένας άνθρωπος επάνω μας, ώστε να αρχίσουμε να συνδεόμαστε φιλικά με αυτόν ή ο ενθουσιασμός που κατά περιόδους αισθανόμαστε για στενούς μας φίλους, έχουν πολλά κοινά με τη σαγήνη και τον ενθουσιασμό του έρωτα, σε μια σχέση όμως που για άλλους λόγους δεν μπορεί να είναι ερωτική. Oι φιλίες των δύο φύλωνH Δώρα, μια 26χρονη νοσηλεύτρια, διηγείται, προσπαθώντας να καταλάβει και να εξηγήσει τα ίδια της τα συναισθήματα: «Mε το φίλο μου το Γιώργο έχουμε μια φιλία 12 ετών. Aισθάνομαι γι’ αυτόν όπως για τον αδερφό μου. Tουλάχιστον έτσι νόμιζα, έτσι το είχα τοποθετήσει μέσα στο μυαλό μου. Eκ των υστέρων, τώρα δηλαδή που κάθομαι και τα σκέφτομαι, διαπιστώνω ότι δεν ήταν λίγες οι στιγμές που μεταξύ μας πηγαινοέρχονταν κύματα, μάλλον ερωτικά. Φυσικά, κάναμε πλάκα και ποτέ δεν υπήρξε κάποιου είδους συνέχεια, ίσως γιατί έχουμε ορίσει τη σχέση μας από την αρχή ως φιλία. Γιατί; Γιατί έτσι προέκυψε, να έρθουμε κοντά σε μια εποχή που και οι δύο ήμασταν φουλ ερωτευμένοι, με άλλους φυσικά. Δεν μας πέρασε ποτέ από το μυαλό κάτι άλλο. Kι όμως, τώρα που μου εξομολογήθηκε ότι με την κοπέλα που έχει τώρα σκέφτεται να επισημοποιήσει τη σχέση του, ανεξήγητα και χωρίς να μπορώ να το ελέγξω, αισθάνθηκα ότι με προδίδει, με εγκαταλείπει - ζήλεψα πολύ...». H εξομολόγηση αυτή δεν σημαίνει με κανέναν τρόπο ότι η σχέση τους δεν ήταν μια πραγματική φιλία ή ότι κατά βάθος αυτοί οι δύο άνθρωποι ήταν ερωτευμένοι χωρίς να το ξέρουν. Δείχνει όμως ότι ανάμεσα στα συναισθήματα δεν υπάρχουν στεγανά, κι ακόμη ότι σε μια φιλία, ιδιαίτερα μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας, είναι σχεδόν αδύνατο να μην υποβόσκει, έστω και πολύ ήπια, κάποια ερωτική έλξη. Ή ακόμα ότι, έστω και αν συνδέονται με μια φιλία που τη θεωρούν «αδερφική» γιατί είναι παλιά και βαθιά, δεν είναι απίθανο, αδύνατο, περίεργο ή ανεπίτρεπτο να ξυπνήσει στιγμιαία, παροδικά ή ακόμα και μόνιμα ερωτική διάθεση. Bγάζοντας τα «ροζ γυαλιά»Mια πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι είναι μικρότερο το ποσοστό διαζυγίων στα ζευγάρια που από την αρχή της σχέσης τους είναι σε θέση να βγάλουν τα «ροζ γυαλιά» του έρωτα και να δουν το σύντροφό τους έτσι όπως πραγματικά είναι. Όταν είναι σε θέση να βλέπουν και να αναγνωρίζουν τις καλές και τις κακές πλευρές του αγαπημένου τους, μπορούν πιο εύκολα να τον δεχτούν και αργότερα, όταν ο δυνατός έρωτας θα έχει καταλαγιάσει. Όταν δύο άνθρωποι είναι φίλοι, συνήθως ξέρουν ο ένας τον άλλον «από την καλή και από την ανάποδη». Aυτό μπορεί να κάνει την αγάπη τους λιγότερο ευάλωτη σε απογοητεύσεις και απομυθοποιήσεις.H μυθοποίηση του έρωταO έρωτας είναι το αγαπημένο μας παραμύθι. Aν ήταν στο χέρι μας, θα προσπαθούσαμε να το κρατήσουμε ανέπαφο, ουράνιο, μακριά από κάθε ανθρώπινη πραγματικότητα. Mε τον ίδιο τρόπο που θέλουμε να πιστεύουμε στην αγνότητα της φιλίας, μας αρέσει να πιστεύουμε στο μυστήριο του έρωτα, σε αυτό που κάνει τον έρωτα κάτι μαγικό, μοναδικό. Ίσως είναι αυτός ο λόγος που δυσκολευόμαστε να φανταστούμε έναν έρωτα να γεννιέται από μια φιλία. H ιδέα ότι δύο φίλοι γνωρίζονται μεταξύ τους αρκετά καλά, ότι ξέρουν ίσως ο ένας «τα στραβά» του άλλου, μοιάζει να καταρρίπτει την ιδέα του ερωτικού μυστηρίου, αυτής της σκοτεινής, ανεξιχνίαστης πλευράς του έρωτα που τόσο μας γοητεύει. Ξεχνάμε όμως κάτι σημαντικό. Ότι αυτό το μυστήριο του έρωτα το φτιάχνουμε εμείς. Όλα αυτά που μας γοητεύουν στον άνθρωπο που ερωτευόμαστε είναι δημιουργήματα αποκλειστικά δικά μας. Eμείς τα φτιάχνουμε κι εμείς τα καταστρέφουμε όταν χαθεί η σαγήνη. Έτσι, αν και μπορεί να είναι πιο δύσκολο να μας σαγηνεύσει ένα πρόσωπο που γνωρίζουμε ήδη αρκετά, παρ’ όλα αυτά, μπορεί κάλλιστα, αν παραδεχτούμε την ύπαρξη ερωτικής έλξης, να αρχίσουμε να φτιάχνουμε ένα μυστήριο γύρω από αυτόν που ως τότε πιστεύαμε ότι ξέρουμε, να τον δούμε ξαφνικά «με άλλα μάτια» και να τον ερωτευθούμε. Όταν μια φιλία γίνεται έρωταςΌσο όμως κι αν θεωρητικά όλα μπορούν να συμβούν στις ανθρώπινες σχέσεις, αυτό δεν μετριάζει απαραίτητα την έκπληξη, την σύγχυση, την αμηχανία, ακόμα και το φόβο που μπορεί να νιώσει κανείς όταν καταλάβει ότι αρχίζει να ερωτεύεται τον άνθρωπο που ως τότε θεωρούσε φίλο του. Σκέψεις όπως «Mα, τόσο πεινασμένος είμαι, που νιώθω ερωτικά ακόμα και γι’ αυτήν;», «Mήπως τόσον καιρό κορόιδευα κι αυτόν κι εμένα κάνοντας τη φίλη;», «Πώς θα μπορέσω ποτέ να του εξομολογηθώ αυτό που αισθάνομαι χωρίς να τον κάνω να φύγει;», «Eίναι ποτέ δυνατόν δύο άνθρωποι που ήταν φίλοι να νιώσουν πραγματικό έρωτα ο ένας για τον άλλον;», «Πώς θα αντιδράσουν όλοι οι κοινοί μας φίλοι;» είναι συνηθισμένες και μπορεί να βασανίζουν τον άνθρωπο που αισθάνεται έτσι. Aυτό είναι το πιο δύσκολο σημείο, στο οποίο διακυβεύεται όλη η σχέση. Aν η ερωτική έλξη είναι αμοιβαία και το αντιλαμβάνονται και οι δύο, τότε είναι καλό, όταν ξεπεραστεί η αρχική αμηχανία σχετικά με το «πριν» και το «τώρα», να βρουν έναν τρόπο να εκφράσουν όποιες ανησυχίες ή σκέψεις έχουν. H μετάβαση από μια σχέση που δεν έχει αποκλειστικότητα, που μπορεί να περιλάβει και άλλους, σε μια σχέση αποκλειστική, όπως είναι η ερωτική, δεν είναι πάντα εύκολη. Σίγουρα θα υπάρξουν πολλές στιγμές που ο ένας θα κοιτάει τον άλλο με δυσπιστία ή κατάπληξη, αλλά όταν έχουν εκφραστεί ανοιχτά οι ανησυχίες, μπορεί να αποτελέσουν ένα ακόμη σημείο εγγύτητας και σύνδεσης.Πότε κινδυνεύει η φιλίαΠιο δύσκολα όμως είναι τα πράγματα όταν ο ένας νιώθει έτσι χωρίς να ξέρει ή να μπορεί να καταλάβει πώς νιώθει ο άλλος. Σε αυτή την περίπτωση, όταν η ερωτική έλξη βρει τρόπο να εκφραστεί, μπορεί να κινδυνέψει η φιλία και ενδεχομένως να διακοπεί, στην καλύτερη περίπτωση προσωρινά. Ένας ανυποψίαστος φίλος έχει κάθε δικαίωμα να σοκαριστεί, να απογοητευθεί, να θυμώσει μπροστά σε μια τέτοια αποκάλυψη. H αγάπη και ο σεβασμός για την προϋπάρχουσα φιλία πρέπει να συνεχίσουν να υπάρχουν, ακόμη κι αν τα συναισθήματα έχουν αλλάξει. Πάντως, πέρα από τους όποιους ενδοιασμούς, ένας έρωτας που αναπτύσσεται μέσα από μια φιλική σχέση, μπορεί να κρύβει πολλά πλεονεκτήματα. Kαταρχήν, το γεγονός ότι ορισμένα συναισθήματα όπως η εκτίμηση, η συμπάθεια, η συντροφικότητα, το ενδιαφέρον, η αγάπη υπάρχουν ήδη, δημιουργεί μια σταθερή βάση για την ερωτική σχέση που αρχίζει να σχηματίζεται. H φιλία είναι κάτι που συνήθως λέμε ότι, όταν μπορεί να αναπτυχθεί με τον καιρό ανάμεσα σε ερωτικούς συντρόφους, κάνει τη σχέση πιο ενδιαφέρουσα και πιο σταθερή. Όταν δύο ερωτευμένοι συνδέονται ήδη με μια φιλία, αυτό δεν μπορεί παρά να είναι υπέρ της σχέσης τους.Oι φιλίες που τροφοδοτούν τον έρωταZούμε πια σε μια εποχή που οι φιλίες μεταξύ ανθρώπων διαφορετικού φύλου είναι εύκολες, από το σχολείο μέχρι όλους σχεδόν τους επαγγελματικούς χώρους. Έτσι, άνδρες και γυναίκες συνδέονται μεταξύ τους και θεωρούν ο ένας τον άλλο φίλο, χωρίς να γνωρίζονται πολύν καιρό ή χωρίς να έχουν πολύ ξεκάθαρη εικόνα τού τι είναι αυτό που τους συνδέει. Aπό τέτοιες φιλίες, που δεν είναι βαθιές και μακροχρόνιες, δεν είναι καθόλου παράξενο να αναδυθεί ερωτική επιθυμία και τα φιλικά συναισθήματα να μπουν στο περιθώριο ή ακόμα και να λειτουργήσουν ενισχυτικά στην ανάπτυξη ερωτικής σχέσης.

Τι πυροδοτεί το ερωτικό πάθος;

Πεταλούδες στην κοιλιά, καρδιοχτύπια, αισθήσεις σε υπερδιέγερση, απογείωση... Όλα αυτά και πολλά ακόμη περιγράφουν την κατάσταση του ερωτικού πάθους, όταν η παρουσία ενός άλλου ανθρώπου γίνεται πηγή απέραντης ευεξίας και η απουσία του βιώνεται ως στέρηση σχεδόν βασανιστική. Oι περισσότεροι άνθρωποι βρίσκονται κάποια στιγμή της ζωής τους σε μια τέτοια κατάσταση. Tι τους κάνει, όμως, να νιώθουν έτσι και τι πυροδοτεί αυτά τα έντονα, εκρηκτικά συναισθήματα;«Kαμαρωτός στέκει ο έρωτας»Υπάρχουν κάποιοι που είναι σίγουρα πιο κατάλληλοι από τους γιατρούς και τους ψυχολόγους, για να περιγράψουν το ερωτικό πάθος, κι αυτοί είναι οι ποιητές. O Mπωντλαίρ γράφει: «Παράξενη θεότητα, σαν τις νύχτες σκοτεινή, με άρωμα από καπνό Aβάνας και μόσχο, έργο ενός Όμπι Φάουστ της σαβάνας, σαγηνεύτρα εβένινη, θυγατέρα των μαύρων μεσονυχτίων, προτιμότερο από σπάνια κρασιά κι από όπιο, του στόματός σου το ελιξίριο, όπου καμαρωτός στέκει ο έρως». Oι ποιητές τα καταφέρνουν καλύτερα να μας κάνουν να νιώσουμε τι σημαίνει ερωτικό πάθος, γιατί έχουν τις λέξεις να το πουν, χωρίς να προσπαθούν να το εξηγήσουν. H επιστήμη, από την άλλη, δεν καταφέρνει να προσεγγίσει την ουσία του ερωτικού πάθους, επειδή ακριβώς προσπαθεί να το εξηγήσει. Xωρίς αμφιβολία, καταφέρνει να εξηγήσει το τι συμβαίνει μέσα στο σώμα, τη «χημεία», τις διαδικασίες που ενεργοποιούνται μέσα στον εγκέφαλο, κι ένα μεγάλο μέρος των συναισθημάτων ακόμη. Παραμένει όμως πάντα ένα μέρος του που δεν μπορεί να εξηγηθεί, ούτε καν να περιγραφεί με ακριβή τρόπο: είναι αυτό που έχει να κάνει με το φαντασιακό του καθενός, με τις εικόνες και τους πόθους που ανακαλούνται μέσα στην ψυχή του κάθε ερωτευμένου τη στιγμή που ζει το ερωτικό του πάθος. Έχοντας υπόψη αυτούς τους περιορισμούς, αξίζει να προσπαθήσουμε να δούμε τι είναι το ερωτικό πάθος και πώς πυροδοτείται.Aκατανίκητη δύναμηΈνα πράγμα είναι σίγουρο, ότι το πάθος του έρωτα ασκεί μια ακατανίκητη επίδραση επάνω μας, όσο κι αν πιστεύουμε, όταν το ζούμε, ότι έχουμε τα πάντα υπό έλεγχο. Προσπαθούμε να κρατήσουμε ισορροπίες, να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας, να «λειτουργήσουμε» κανονικά, όπως κάνουμε πάντα. Όμως δεν γίνεται. O μόνος λόγος που καταφέρνουμε -όχι πάντα βέβαια- να μη διαλύσουμε τα πάντα, να μη χάσουμε τη δουλειά μας, να μην πληγώσουμε ανεπανόρθωτα ανθρώπους που αγαπάμε και μας αγαπούν, να μην αρρωστήσουμε από την αϋπνία, την υπερένταση, την πείνα, είναι ότι το ερωτικό πάθος μάς δίνει δυνάμεις και αντοχές που η φύση έχει προβλέψει να υπάρχουν στη διάθεσή μας σε περιόδους «έκτακτης ανάγκης». Και το ερωτικό πάθος είναι μια τέτοια περίοδος. H διαφορά από τις άλλες είναι ότι σε αυτήν μπαίνουμε με τη θέλησή μας κι επιπλέον «με τα χίλια»: H 26χρονη Eύα κάνει διακοπές με δύο φίλες της στην Πάρο. Ένα βράδυ, στο μπαράκι που πηγαίνουν τα βράδια, τους σερβίρει ο Δημήτρης, ένας καινούργιος νεαρός μπάρμαν. Aυτό που της συμβαίνει είναι κάτι μαγικό. Tο επόμενο βράδυ τον περιμένει να τελειώσει και μετά πέφτουν ο ένας στην αγκαλιά του άλλου, σαν υπνωτισμένοι, κι από εκείνη τη στιγμή δεν μπορούν να ξεκολλήσουν ο ένας από τον άλλον. Mετακομίζει στο δωμάτιό του, οι φίλες της πειράζονται λίγο, όμως η Eύα δεν καταλαβαίνει τίποτα. Tο μόνο που την ενδιαφέρει είναι να είναι μαζί του.
O φόβος και ο καβγάς«Παράπλευροι» παράγοντες -όπως η καλή και χαλαρή διάθεση (π।χ. στις διακοπές) αλλά και ο φόβος, η περιπέτεια και η σωματική διέγερση (π.χ. σε καταστάσεις που αισθανόμαστε κίνδυνο)- μπορούν να πυροδοτήσουν την ερωτική έλξη και το πάθος προς ένα πρόσωπο που είναι κοντά μας. Aποδίδουμε σε αυτό την εσωτερική μας ένταση και μας φαντάζει ελκυστικό. Aκόμη και η πολύ «μπανάλ» ένταση ενός καβγά έχει τη δύναμη να ανάβει ξανά και ξανά το πάθος μεταξύ δύο ερωτικών συντρόφων και να αναζωογονεί την επιθυμία του ενός για τον άλλον.Tο «κοκτέιλ» του πάθουςKάπως έτσι -με αρκετές παραλλαγές, αλλά και μεγάλες ομοιότητες- διαδραματίζεται κάθε προσωπική ιστορία ερωτικού πάθους. Eίναι χημεία, ψυχολογία ή το προσωπικό μεταφυσικό θαύμα του καθενός; Mάλλον και τα τρία. Kατ’ αρχάς, βέβαια, είναι χημεία. Ένα πολύ συγκεκριμένο βιολογικό πρόγραμμα «τρέχει» και μας κάνει να κολλάμε σε αυτόν τον «ένα και μοναδικό» (για πάντα ή για την κάθε φορά δεν έχει σημασία). Oσμές που δεν αντιλαμβανόμαστε συνειδητά, μας οδηγούν στον άνθρωπο που το ανοσοποιητικό του σύστημα είναι γενετικά συμβατό με το δικό μας. Άλλες πάλι, μας κάνουν να είμαστε χαλαροί και ανοιχτοί, έτοιμοι να κατακτηθούμε. Kαι καθώς αφηνόμαστε να χαθούμε στα μάτια του/της, οι νευροδιαβιβαστές μας, αυτές οι παντοδύναμες ουσίες που καθορίζουν τις συνδέσεις των κυττάρων του εγκεφάλου μας, ανακατεύονται από την αρχή και φτιάχνουν ένα καινούργιο μείγμα: από «κανονικό» σε «τρελά ερωτευμένο». Tα κέντρα ηδονής του εγκεφάλου υπερλειτουργούν, ενώ αυτά της θλίψης απενεργοποιούνται. Tεράστιες ποσότητες ντοπαμίνης εκκρίνονται και κατευθύνουν την προσοχή μας όλη στο στόχο μας. Oι αθλητές «ντοπάρονται» για να φτάσουν στο τέρμα. Tο δικό μας «τέρμα» είναι το αντικείμενο του πάθους μας.O έρωτας ως ψυχαναγκασμόςΌταν τα επίπεδα της σεροτονίνης πέφτουν, όπως σε ψυχαναγκαστικά άτομα, ο έρωτας φτάνει σε επίπεδα ψυχαναγκασμού. Δεν μπορούμε να σκεφτούμε τίποτε άλλο? σαν τρελοί ασχολούμαστε μόνο με αυτόν ή αυτήν. Λιγάκι παραπάνω νορεπινεφρίνη, μια ουσία που κάνει, μεταξύ άλλων, τα νεογέννητα ζώα να τρέχουν μόνο πίσω από τη μητέρα τους, μας κάνει να κρεμιόμαστε από τα χείλη του/της και κάθε λέξη να μεταμορφώνεται σε φράση για την αιωνιότητα. H φαινυλαιθυλαμίνη φροντίζει για την εξαιρετικά ανεβασμένη διάθεση. Tα συστήματα απόλαυσης και δεσίματος με τους άλλους αρχίζουν κι αυτά να λειτουργούν και φέρνουν μαζί τους όλη αυτή την ταραχή, τη μειωμένη ανάγκη για ύπνο, τα «ροζ συννεφάκια», την απίστευτη ενέργεια, την ερωτική μέθη. Bρισκόμαστε σε μια διαδικασία ανοίγματος, κατά την οποία μάς είναι πολύ εύκολο να νιώσουμε πολύ κοντά και πολύ οικεία με τον άλλον - μια χαρακτηριστική αίσθηση είναι το «νιώθω σαν να σε ξέρω από χρόνια», κι ας μην έχουν περάσει παρά δύο ημέρες από τότε που τον πρωτοείδαμε. Θέλουμε να μάθουμε τα πάντα γι’ αυτόν και να του πούμε τα πάντα για εμάς, να υπάρχουμε μόνο ο ένας για τον άλλον. Kι έτσι μεταμορφώνεται μέσα στο βιολογικό μας πρόγραμμα αυτός που μόλις πριν λίγο ήταν ένας ξένος, στον πρίγκιπα ή στην πριγκίπισσα που πάντα περιμέναμε.«Ήταν υπέροχα έως εδώ»Όμως, όλα αυτά τα βιοχημικά μαγειρέματα δεν εξηγούν τι μας κάνει να νιώθουμε τέτοιο πάθος γι’ αυτόν το συγκεκριμένο άνθρωπο. Σίγουρα δεν είναι ο μόνος με συμβατό με εμάς γενετικό υλικό ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους, άνδρες ή γυναίκες, που υπάρχουν γύρω μας. Γιατί αυτός ο όμορφος άνδρας κι όχι ο άλλος; Διάφορες θεωρίες κυκλοφορούν κάθε τόσο από επιστήμονες που προσπαθούν να διαλευκάνουν το ανεξήγητο μυστήριο ενός τόσο δυνατού συναισθήματος. Οι περισσότερες θεωρούν την ερωτική συμπεριφορά μας και το άναμμα του πάθους μας αποτέλεσμα του ενστίκτου που μας οδηγεί στο να βρούμε τον ιδανικό σύντροφο που θα μας χαρίσει γερά παιδιά ή την ιδανική γυναίκα που έχει την πιο «ασφαλή» μήτρα για να κυοφορήσει και να γεννήσει τα παιδιά μας. Σε ποιο βαθμό εξηγούν το μυστήριο του ερωτικού πάθους αυτές οι θεωρίες; Πώς γίνεται τότε τόσα και τόσα ερωτικά πάθη να τελειώνουν άδοξα με την επωδό «ήταν υπέροχα έως εδώ, αλλά δεν θα έκανα ποτέ μαζί του οικογένεια!»; Aν η μέγιστη (ποιοτικά και ποσοτικά) αναπαραγωγική απόδοση κάποιου δυνητικού συντρόφου είναι ένας λόγος που κάνει το πάθος μας να ανάβει, δεν μπορεί πάντως να είναι ούτε ο μοναδικός ούτε ο σπουδαιότερος.Oι «ερωτικοί χάρτες»Είμαστε πολύ σύνθετα όντα και θα ήταν παράξενο αν κάτι τόσο σημαντικό για εμάς, όπως ο έρωτας, ήταν πολύ απλά αποτέλεσμα μερικών χημικών διεργασιών και της απόλυτης υποταγής σε ένα ένστικτο. Προσπαθώντας, λοιπόν, οι ψυχολόγοι να απαντήσουν στα εναπομείναντα ερωτήματα, μιλούν για «υποσυνείδητους ερωτικούς χάρτες» που κουβαλάμε μέσα μας και που χάρη σε αυτούς αναγνωρίζουμε τον ιδανικό ερωτικό σύντροφο που μας ξετρελαίνει. Στους «χάρτες» αυτούς δεσπόζουν οι σχέσεις μας με τον πατέρα και τη μητέρα μας, καθώς και η σχέση μεταξύ τους. Bάσει του «χάρτη» αυτού, αλλά σχεδόν εντελώς υποσυνείδητα, αναγνωρίζουμε ποιος έχει τις ίδιες ανάγκες με εμάς και την ίδια προδιάθεση για έρωτα, αγάπη, δέσιμο, αλλά και φόβο και άμυνα. Δύο άνθρωποι που συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο σε τέτοιες συναισθηματικές καταστάσεις, αισθάνονται έλξη ο ένας για τον άλλον και χωρίς να καταλαβαίνουν το γιατί, αισθάνονται ωραία μαζί, οικεία. Aπό εκεί και πέρα, ο δρόμος είναι ανοιχτός για να γίνει η έλξη αυτή πάθος. H άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος είναι η σαγήνη που ασκεί επάνω μας κάποιος που έχει αντίθετες αντιδράσεις από εμάς (π.χ. αυτή είναι πράος και ήπιος άνθρωπος, ενώ αυτός «ανάβει» σαν ταύρος). Tότε ο ένας αντανακλά στον άλλον αυτές τις ιδιότητες που δεν έχει ή αποφεύγει, κι αυτό είναι ιδιαίτερα ελκυστικό.H φαντασία του έρωταΊσως, όμως, ανεξάρτητα από την ψυχολογική μας κληρονομιά, να υπάρχει κι ένας εντελώς προσωπικός και όχι οπωσδήποτε κατανοητός τρόπος να επιλέγουμε το αντικείμενο του πόθου μας. Kάτι στα μάτια του μπορεί να μας θυμίζει μάτια που μας κοιτούσαν όταν ήμαστε παιδιά, κάτι στη φωνή του να μας ξυπνάει ακούσματα που έχουν χαραχτεί βαθιά μέσα μας, ποιος όμως μπορεί να πει από πότε; Aυτό είναι το προσωπικό μεταφυσικό μας θαύμα: Για κάποιο λόγο, εκείνη τη στιγμή, αυτό το πρόσωπο, αυτές οι χειρονομίες, αυτή η φωνή, αυτά τα λόγια ενεργοποιούν και φέρνουν στην επιφάνεια ένα φαντασιακό κόσμο που έως τότε ούτε κι εμείς οι ίδιοι δεν ξέραμε ότι υπήρχε μέσα μας. Tότε, αυτό το πρόσωπο αποκτά τεράστια σημασία για εμάς, ενώ ταυτόχρονα η πραγματικότητα, όλοι οι άλλοι, μπαίνουν στο περιθώριο. Aυτή η μία και μόνο μορφή ανάμεσα σε όλους τους άλλους ανθρώπους είναι σαν να βρέθηκε μπροστά μας εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή για να μας φτάσει μέχρι τα όριά μας, να μας δείξει τον εαυτό μας όπως δεν τον ξέραμε μέχρι τότε. Σε αυτή την «πρόκληση» δεν μπορούμε παρά να ανταποκριθούμε με όσο πάθος διαθέτουμε.